قضاوت و داوری در دنیا بر اساس ادله اثبات دعوی و جرم است که نزد قاضی دعوی مدعی را علیه مدعی علیه یا شکایت شاکی را علیه مشتکی عنه ثابت می کند. گرچه واقع برخلاف معنایی باشد که ثابت شده است، اما قضاوت و داوری خداوند در قیامت بر اساس آن چه در دنیا واقع شده است انجام می شود و هیچ موضوع و معنایی بر خداوند پوشیده نخواهد ماند. ش ای پیامبر! بگو؛ بار الها، ای خالق آسمان ها و زمین، ای دانای نهان و آشکار، تو هستی که در میان بندگانت در آن چه بر سرش اختلاف می کردند داوری خواهی کرد.اگر همه آن چه در زمین است برای ستمگران می بود به طور قطع آن را برای رهایی خودشان از عذاب سخت روز قیامت که نتیجه قضاوت و داوری خداوند است فدیه می دادند، اما از خداوند برای آن ها مطالبی آشکار می شود که هرگز آن ها را تصور نمی کردند و زشتی گناهانی که مرتکب شده اند برایشان ظاهر می شود و آن چه که از معارف الهی در دنیا بدان ها تمسخر می کردند در آخرت برایشان ثابت می شود.