تو عملیات خیبر ترکش خوردم. پام بدجوری مجروح شد. فرستادنم عقب و از آن جا هم منتقل شدم مشهد مقدس. چند روز بعد، از بیمارستان رفتم خانه. همان روز فهمیدم حاجی برونسی، چهار روز آمده مرخصی. یقین داشتم سراغ من هم می آید. توی مرخصی ها کارش همین بود؛ به تمام بچه های مجروح، و از خانوادۀ شهدا سر می زد. این ها را می دانستم ولی نمی دانستم هنوز از گرد راه نرسیده، بیاید سراغم. آن وقت ها خانۀ ما خیابان ضد بود. وقتی وارد اتاق شد، قیافه اش بشاش بود و خندان. سلام و احوال پرسی کردیم. با خنده گفتم: حاج آقا، شما چهار روز مرخصی داری، باز دوره افتادی خونۀ بچه هایی که توی عملیات زخمی شدن؟ گفت: من اصلاً بخاطر همین اومدم، کار دیگه ای ندارم اینجا. فکر کردم شاید شوخی می کند. مردد گفتم: پس خانواده چی؟ گفت: خانواده رو من سپردم به امام هشتم(ع)، عیالمان هم که ماشاءلله مثل شیر ایستاده. گفتم: اگر جسارت نباشه، شما هم تو این زمینه تکلیفی دارین. سر جایش کمی جا به جا شد. صورتش را آورد نزدیکتر. راست تو چشم هایم نگاه کرد و گفت: می دونی اخوان، یک چیزی برام خیلی عجیبه. گفتم: چی؟ گفت: من وقتی می آم مرخصی، تا پا می گذارم تو خونه، مشکلات شروع می شه؛ یکی از بچه ها مریض می شه، یکیشون چونه اش می شکنه، اون یکی دستش از بند در میره؛ همین طور دردسر پشت دردسر.ولی از خونه که میام بیرون دیگه خبری نیست، همه چی آروم میشه. لبخند زد. ادامه داد: دیگه طوری شده که همسرم میگه نمیشه شما نیای مرخصی! زدیم زیر خنده.آخر حرفش تکۀ اصلی را گفت: اصلاً آقا به من ثابت شده که حافظ خانوادم کس دیگه ای هست.
حالا سال ها از آن روز می گذرد.بعد از شهادتش، معنی حرفش را بهتر فهمیدم. همسرش توی یک خانۀ محقر و با حقوقی ناچیز، هشت تا بچۀ قد و نیم قد را بزرگ کرد، خودش داستان مفصلی دارد؛ دوتا را فرستاد دانشگاه، دو تا از پسر ها را هم داماد کرد. بقیه شان هم با درس ها و نمره های خوب دارند ادامه تحصیل می دهند. خدا رحمتش کند، از لطف امام هشتم(ع) به خانواده اش، خاطر جمع بود…

امام رضا (ع) در پاسخ نامه ای که از فلسفه و علل تشریع نماز پرسیده بودند، چنین فرمودند: علل تشریع نماز این است که بنده به ربوبیت پروردگار توجه و اقرار کند و مبارزه با شرک و قیام در پیشگاه پروردگار، در نهایت فروتنی و اعتراف به گناهان و تقاضای بخشش از معاصی گذشته و نهادن پیشانی بر زمین، همه روزه انجام پذیرد.نیز هدف این است که انسان همواره هشیار و متذکر شود، گرد و غبار فراموش کاری بر دل او ننشیند، مست و مغرور نشود، خاشع و خاضع باشد و نیز طالب و علاقمند افزونی در مواهب دین و دنیا شود.همین توجه او به خداوند متعال و قیام در برابر او، انسان را از معاصی باز می دارد و از انواع فساد جلوگیری می کند. امام رضا(ع) دربارۀ سایر دستاوردهای نماز فرمودند:« نماز و مداومت یاد خدا در شب و روز سبب می شود که انسان مولا و مدبر و خالق خود را فراموش نکند و روح سرکش و طغیانگری در برابر خدا بر او غالب نیاید.»

رابطۀ عاطفی و وابستگی زن و شوهر به یکدیگر، امتیاز و لطف الهی برای زیبایی و طراوت زندگی است. با درنگ در روایت امام رضا (ع) از حادثه ای تاریخی، به اهمیت این رابطه می توان پی برد. ایشان فرمودند : حضرت رسول (ص) به بنت جحش فرمودند:«دایی تو، حمزه، کشته شد.» وی کلمۀ استرجاع بر زبان جاری کرد و گفت:« او را در راه خدا حساب می کنم.» بار دیگر فرمودند: « برادرت کشته شد» باز استرجاع گفت و اظهار کرد:« او را به حساب خداوند می گذارم.» مرتبۀ سوم فرمودند:« شوهرت کشته شد.» بنت جحش دست خود را روی سرش گذاشت و گریه کرد. پیغمبر اکرم (ص) فرمودند:« هیچ کس در نزد زن به اندازۀ شوهر اهمیت ندارد.» از حضرت رضا (ع) سخنان چندی برای نوع رابطۀ زن و مرد بیان شده است. دو نکتۀ زیر از جملۀ آن هاست: 1.هیچ فایده ای به کسی نمی رسد بهتر از این که برای او بانویی باشد که نگاه کردن به او موجب سرور و شادمانی همسر بوده و در غیاب شوهر امانت دار و حافظ حریم خویش و خانواده و اموال شوهر باشد. 2. امام بر آراستگی برای همسر تأکید می کردند و می فرمودند:« آراستگی بر عفت زنان می افزاید.»

سختی ها و رنج های زندگی ، بخش پایان ناپذیر و استثنا ناپذیر و تعمیم پذیر زندگی هرآدمی است. از این رو با تغییر رابطۀ خود با مشکلات، دردها و رنج ها تحمل پذیر می شود و حتی ممکن است ، به نوعی ، با رضایت باطنی همراه شود.امام رضا(ع) شکیبایی در سخن را نشان مؤمن می شمارند. حضرت می فرمایند:« مؤمن مؤمن نیست، مگر آن که در او سه خصلت باشد: سنتی از پروردگارش و سنتی از پیامبرش و سنتی از امامش. سنت از پروردگارش رازپوشی و سنت از پیامبرش سازگاری با مردم است. اما سنت از امامش شکیبایی در سختی و تنگ دستی است.»              حضرت در فرمایشی دیگر یکی از نشانه های دستیابی به حقیقت ایمان را شکیبایی بر بلاها برمی شمارند.رنج و مشقت از هرسو و در تمامی شئون حیات، بر انسان احاطه دارد. این معنا بر هیچ خردمندی پوشیده نیست که انسان در پی بدست آوردن هیچ نعمتی برنمی آید، مگر آن که خالص آن را می خواهد، خالص از هر نقمت و دردسر و خالص در خوبی و پاکیزگی؛ ولی هیچ نعمتی را به دست نمی آورد، مگر آمیخته با ناملایماتی که عیش اورا ناقص می دارد و نعمتی مقرون با جرعه های اندوه و رنج، علاوه بر مصائب روزگار که حوادث ناگواری که چون شرنگی کشنده کام جانش را تلخ می کند.

فرزند دوستی امام رضا علیه السلام نکتۀ زیبایی است که در بیان یکی از یاران حضرت آمده است. با درنگ در این روایت ، از حضرت چند نکته تقدیم می شود:1. عقیقه برای پسر و دختر،نام گذاری، تراشیدن موهای سر نوزاد در روز هفتم و معادل وزن موها طلا یا نقره صدقه دادن لازم است و ختنۀ پسر بچه ها واجب است.  2. افرادی که توانایی لازم را دارند، باید بر زن و فرزند خود توسعه و گشایش دهند.   3. فرزندت را نزن و برای ادب کردنش از او قهر کن ؛ ولی مواظب باش قهرت طول نکشد و هرچه زودتر آشتی کن.    4. امام رضا (ع) از رسول خدا (ص) روایت می کند که ایشان می فرمودند: «پنج چیز را تا آخر عمر رها نخواهم کرد …. و پنجم سلام کردن بر کودکان، تا بعد از من سنت(رسم) باشد.  5. امام رضا دربارۀ شخصی پرسیدند که پسر نوجوانش را به نماز خواندن وادار می کند و این فرزند گاهی نمازش را ترک می کند. امام فرمودند :« این پسر چند سال دارد؟» گفتند:« آقا، هشت ساله است.» حضرت با تعجب فرمودند:« سبحان الله ! هشت ساله است و نمازش را ترک می کند؟!» گفتند:« بچه است، گاهی خسته و ناراحت می شود.» امام فرمودند:« هرطوری که راحت است نمازش را بخواند.»

ابراهیم بن عباس می گوید:امام رضا (ع)نشد که به کسی در سخن گفتن ظلم یا جفا کند،هر کس با او سخن می گفت،کلام او را قطع نمی کرد و مجال می داد تا آخر سخنش را بگوید.اگر کسی حاجت پیش او می آورد در صورت امکان ابدا او را مایوس یا رد نمی کرد.ندیدم که در پیش کسی پایش را دراز کند،ندیدم در پیش کسی تکیه کند.ندیدم که به کسی از غلامانش فحش بدهد،ندیدم که آب دهان را به زمین اندازد.و ندیدم که با صدا و قهقهه بخندد بلکه فقط تبسم می کرد.چون سفره طعام را باز می کردند همه خدمت کاران و غلامانش را و حتی دربان را با خود سر سفره می نشاند.شبها کم می خوابید بیشتر بیدار می ماند،اکثر شبها از اول تا آخر احیا می کرد،بسیار روزه می گرفت،در هر ماه سه روز روزه از وی فوت نمی شد.در پنهانی بسیار احسان می کرد و صدقه می داد این کار را بیشتر در شبهای ظلمانی انجام می داد،هر که گوید :نظیر او را در خوبی دیده ام باور نکنید.

                                                                                                                                                                                            بحار ج49ص91