نوروز و اسراف

نوروز سمبل تحول و تغییر است. البته تحول به سمت نیکویی و بهتر شده، چنانچه در یکی از دعاهای هنگام تحویل سال می خوانیم:«یا مقلب القلوب و الابصار، یا مدبر الیل و النهار، یا محول الحول و الاحوال، حول حالنا الی احسن الحال؛ ای برگرداننده دل ها و دیده ها، ای تدبیر کننده ی شب و روز، ای گرداننده ی سال و سال ها، حال ما را به نیکوترین حال برگردان.» با درنگ در این دعا بزرگترین ره آورده های نوروز را می توان در این امور خلاصه کرد: در هر کاری یک مرز تعادل و  حد مطلوب وجود دارد. وقتی در هر کاری از حد فراتر رویم و به زیاده روی دچار شویم اسراف کرده ایم. پس اسراف در مورد خوردن، آشامیدن، مصرف، خرید، خرج، بخشش، صرف وقت، کار، خواب و غیره مصداق پیدا می کند. حتی بخشش مال در جایی که مناسب نیست نوعی اسراف است. هر کس مال خود را صرف نا اهلان کند و در جایی ناحق صرف کند، دریافت کننده گان از او سپاس نمی گویند و محبتشان را نثار دیگری می کنند و اکر روزی بلغزد و به کمک آنان محتاج باشد هرگز یاری اش نمی کنند. وآیا این چیزی جز هدر دادن مال است؟ کدام عاقل هم مال خود را می دهد و هم به چیزی نمی رسد؟ بخشندگی است، اما اسراف بد است. رعایت اعتدال در این مورد هم یک ارزش اخلاقی است. امام علی (علیه السّلام) در نکوهش زیاده روی حتی در سخاوت می فرماید:« کُن سَمعاً و لاَتکُن مَبَدُراً و کُن مُقدِراًو لا تکن مقتدراً: بخشنده باش ولی ولخرج مباش، اندازه گیر و حسابگر باش ولی بخیل و سخت گیر مباش»شیوه ی صحیح رعایت اعتدال در همه ی امور است حتی در بذل و بخشش. قرآن کریم خطاب به پیامبر نیز دستور اعتدال در انفاق می دهد. خورد و خوراک یکی دیگر از عرصه های اسراف است که انسان را به وضع شکمبارگی و حیوانیّت می رساند. نقطه مقابل آن قناعت و پرهیز از زیاده روی در خوردن و دوری از پر خوری است. امام علی (علیه السّلام) در وصف پروا پیشگان به این کم خوری اشاره می فرماید:«قانِعَة نفسُه منزُراً أکلُهُ: نفس او قانع است و خوراکش اندک.»

صفحات: 1 · 2